Skip to content

In 2012 werden er wereldwijd 130.000 elektrische auto’s verkocht. Tien jaar later staat dat aantal gelijk aan een weekscore. Volgens het Internationaal Energie Agentschap kregen er in 2021 6,6 miljoen elektrische auto’s (volledig elektrisch of deels elektrisch) een nieuwe eigenaar, gelijk aan een marktaandeel van 9 procent. Hoewel de prognoses over de verdere groei van elektrisch rijden verschillen, hebben grote automerken als Volkswagen en Ford aanzienlijke groeiplannen: in 2030 moet de helft van alle nieuwe auto’s een stekker hebben. Sommige Europese landen gaan nog verder in hun ambitie.

Europese voorlopers

De toenemende druk op grondstoffen – inclusief de geopolitieke strijd die dat kan opleveren – maakt dat de recycling van EV-batterijen aan belang wint. In het grotere plaatje hoort daar de ambitie van ‘closing the loop’ natuurlijk nog bij: een klimaatneutraal Europa in 2050. In Noorwegen – hét Europese EV-land bij uitstek – zet men momenteel grote stappen in batterijrecycling. Hydrovolt, een joint venture tussen de Zweedse batterijfabrikant Northvolt en de Noorse energie- en aluminiumproducent Norsk Hydro, kan op jaarbasis 8.000 ton aan batterijmodules recyclen. Zij zullen zich focussen op ontlading en verkleinen. De daaruit voortkomende black mass zal bij andere faciliteiten verwerkt worden, zoals bij Northvolt in Zweden. 

Ook in Duitsland wordt er door batterijverwerkers hard aan de weg getimmerd. Fabrikanten zetten zelf pilot plants neer en je vindt er partijen als Duesenfeld, die met de zogenoemde Duesenfeld-methode een materiaalterugwinningspercentage met lithium-ion batterijen bereikt dat bijna twee keer zo hoog is als bij conventionele recyclingmethoden.

Batterijrecycling in Nederland

Op dit moment is er nog geen batterijverwerking operationeel in Nederland. Batterijen afkomstig uit elektrische voertuigen, die niet in aanmerking komen voor second use en dus gerecycled moeten worden, gaan daarom naar Europese verwerkers. Wel zijn er verschillende partijen die een recyclingfaciliteit willen gaan opzetten. Voor ARN is het mede vanuit efficiency-oogpunt van belang dat er een verwerker in Nederland komt. Daarom zijn er gesprekken gaande met alle serieuze partijen. 
 

Eerste Nederlandse recyclingfabriek

De techniek om EV-batterijen te recyclen is er, maar een flinke toestroom aan afgedankte batterijen ontbreekt nog. Een complete fabriek laten draaien, is daarom nog niet rendabel. De verwachting is dat de kosten van batterijrecycling dalen op het moment dat de recyclingcapaciteit groeit. In aanloop naar een constante aanvoer zullen de eerste Nederlandse recyclingfaciliteiten in eerste instantie draaien op productie-afval van batterijproducenten, aangevuld met end-of-life batterijen afkomstig uit elektrische auto’s; een trend die in Azië al langer gaande is. De verschillende initiatieven voor Europese recyclingfaciliteiten worden vaak in de buurt van batterijproductiefaciliteiten gebouwd.

Autofabrikanten bereiden zich voor op de ambitie van de Europese Unie om de grondstoffen binnen Europa te houden en ervoor te zorgen dat de productie van nieuwe batterijen deels plaats gaat vinden met behulp van materialen uit oude batterijen. Dat doen ze onder meer om straks de beschikking te hebben over die schaarse grondstoffen

Janet Kes
Manager batterijen ARN

 

Hydrometallurgie: aan de slag met black mass

Met de huidige batterijrecyclingtechnologie kunnen we in Europa nu ruim 70 procent van de waardevolle grondstoffen die in het accupakket aanwezig zijn terugwinnen. De verwachting is dat dat in de toekomst kan oplopen tot 80 of zelfs 90 procent. Dit is technisch al mogelijk, maar nog afhankelijk van economische factoren. Binnen de conventionele methode voor batterijrecycling – pyrometallurgie – is er nog voldoende winst te behalen, maar er wordt ook veel verwacht van hydrometallurgie. Bij pyrometallurgie worden de batterijen gecontroleerd verwarmd. Zo breekt het organische materiaal af en verbranden oplosmiddelen en plastics. Nikkel, kobalt en andere metalen, zoals koper, scheiden zich door middel van destillatie. Het bijproduct, de slak, bezit waardevolle grondstoffen als lithium en mangaan.
 
Bij het hydrometallurgie is de eerste stap mechanische scheiding. Na het shredden van de batterij ontstaat er enerzijds ‘black mass’ en anderzijds metalen materiaalstromen. Die zwarte massa is afkomstig uit het kathode- en anodemateriaal. Dat wordt in verschillende stappen in een vloeibare oplossing omgezet, waarna kobaltsulfaat, metaalzouten en grafiet worden teruggewonnen. Dit is het zogenaamde ‘chemische uitloogproces’. De hieruit gewonnen materialen met daarin onder meer lithium, mangaan, nikkel en kobalt, worden gebruikt om weer een nieuwe batterij van te bouwen, waardoor een closed loop dichtbij komt. Zo heeft Hydrovolt naar eigen zeggen nu al een materiaalrecyclingsefficiëntie van minimaal 80 procent, maar het verwacht dat dit percentage nog verder omhoog kan.
 
 

Naar een hoger percentage materiaalrecycling

De ook al eerdergenoemde Duitse batterijrecycleraar Duesenfeld ziet een materiaalrecyclingpercentage van 91 procent als een haalbare ambitie. Om dat te realiseren combineert het een gepatenteerde methode die mechanische, thermodynamische en hydrometallurgische processen samenbrengt. Ook Duesenfeld begint samen met andere partijen met het mechanisch scheiden van de batterijen, waarna de shredder volgt. Het grote voordeel is dat er geen hoge temperaturen nodig zijn, zoals bij de conventionele pyrometallurgische methode. Dit maakt het proces energiearmer. Volgens Duesenfeld zijn straks de separatorfilm en componenten van de elektrolyt de enige onderdelen die het niet kan terugwinnen.
 

De rol van de autofabrikant

Autofabrikanten zijn als producent verantwoordelijk voor de batterijen die ze op de markt zetten. De Europese Unie werkt aan nieuwe regels voor de recycling van de batterijen uit EV’s. Fabrikanten zitten intussen niet stil: zo hergebruikt Nissan de Leaf-batterijen in geautomatiseerde fabrieksvoertuigen, evenals Volkswagen. De Duitsers gaan echter nog een stap verder en hebben inmiddels in Salzgitter een eigen recyclingfabriek geopend. Als die faciliteit vol op stoom is, moet het op jaarbasis 3.600 accupakketten aankunnen; dat komt neer op pakweg tien pakketten per dag. Renault neemt momenteel de batterijpakketten van haar elektrische voertuigen ook terug voor verdere verwerking; voorlopig een paar honderd per jaar. Ze werken hiervoor samen met de Franse afvalverwerker Veolia en het Belgische chemiebedrijf Solvay.
 
ARN volgt de ontwikkelingen rondom batterijen vanuit haar opdracht nauwlettend. Vanwege het strategische belang om ook in de toekomst elektrische voertuigen te kunnen blijven produceren, is er bij autofabrikanten ook veel aandacht voor batterijrecycling. 
 

Wet- en regelgeving
Op het gebied van wet- en regelgeving komt er de komende jaren veel aan. Veel wordt verwacht van de Battery Regulation, die waarschijnlijk per 2023 van kracht wordt. Ook zijn er al behoorlijk vastomlijnde plannen rondom de verplichte toepassing van gerecycled materiaal in batterijen.

Kennis rondom batterijrecycling in Nederland opbouwen
Het Eindhovense Brainport – een verzamelplek voor diverse hightechbedrijven – staat ook wel bekend als het Nederlandse Silicon Valley. Binnen Brainport speelt de economische ontwikkelingsmaatschappij Brainport Development een grote rol. Een van haar ambities is om te investeren in een nationaal batterij-ecosysteem. Het doel: de keten organiseren en het stimuleren van kennisuitwisseling tussen bedrijven, kennisinstellingen en overige stakeholders. Daarmee kan de toepassing van batterijen versneld worden en de ontwikkeling van een nieuwe generatie batterijtechnologie worden opgeschaald. Binnen zo’n nationaal batterij-ecosysteem zou ook de kennis van innovatieve batterijrecycling kunnen vallen. ARN neemt deel aan diverse samenwerkingsverbanden, zoals het Battery Competence Center om de krachten te bundelen en kennis op te bouwen.

De batterij ontwikkelt zich
Batterijrecycling ontwikkelt zich snel, maar ook de batterij zélf verandert. De kobaltvrije batterij is in opmars. Dergelijke batterijen zijn onder meer in ontwikkeling door Tesla, Panasonic en het Chinese SVOLT, dochter van autofabrikant en BMW-partner Great Wall Motors. Verder werken autofabrikanten, universiteiten en ontwikkelingscentra aan compleet nieuwe batterijtechnologieën, van solid state tot magnesium-ion en van dual-carbon tot lithium air of zelfs de supercondensator. Als een van die nieuwe batterijsoorten de overhand neemt, zal dat grote gevolgen kunnen hebben voor de manier waarop we batterijen dienen te recyclen.

Sustainable Development Goals

Voor het vierde jaar legt ARN zichzelf langs de meetlat van de Sustainable Development Goals (SDG’s) met in het achterhoofd het motto ‘lean and green’. De hiernaast afgebeelde, gekleurde SDG’s zijn specifiek van toepassing op de inhoud van deze pagina.