Het ARN Beheerplan
Batterijrecycling:
Nagenoeg volwassen
Elektrische auto’s zijn niet meer uit het straatbeeld weg te denken. Nederland behoort daarmee wereldwijd tot de koplopers in het gebruik van elektrische auto’s. Niet verwonderlijk dan ook dat via het ARN Beheerplan in 2021 al een kleine 130 ton aan aandrijfbatterijen en modules daarvan is ingezameld.
De trend is dat bij een slecht functionerende batterij niet de gehele batterij wordt vervangen, maar alleen de niet goed presterende modules. Daarmee wordt de levensduur van het batterijpakket verlengd. Om dit mogelijk te maken is in de werkplaats het afgelopen jaar vooral op dealerniveau ingezet op hoog-voltage technici. Dat is in 2021 direct merkbaar geweest bij ARN: er zijn meer modules dan volledige batterijpakketten aangemeld voor recycling.
De inzameling
Waar komen de batterijen en de modules vandaan die via ARN worden ingezameld? Nog maar een heel klein deel, minder dan 1 procent, is afkomstig van autodemontagebedrijven. Het merendeel van de ingezamelde batterijen en modules is vandaag de dag afkomstig van dealerbedrijven. Autofabrikanten voeren doorlopend verbeteringen door aan hun elektrische auto’s, ook als die al enige tijd op de markt zijn. Dat leidt tot zowel detailverbeteringen als meer ingrijpende modificaties – met terugroepacties via dealerbedrijven tot gevolg. ARN regelt een deel van deze zogenoemde recalls.
Van de ingezamelde batterijen is 47 procent afgevoerd voor recycling naar verwerkingsbedrijven in het buitenland. 53 procent is afgevoerd naar een bedrijf met een rechtsoordeel einde-afval. Bij deze bedrijven wordt de batterij of module getest en in een nieuw product voor energieopslag opnieuw op de markt gebracht.
Niet alle batterijen die worden ingezameld zijn veilig voor transport. Een klein aandeel van de batterijen die worden verwerkt is, zoals het in jargon heet, ‘transport-onzeker’. Dit betekent dat het batterijpakket of een deel ervan zodanig is beschadigd dat er extra strenge eisen worden gesteld aan de opslag en het transport ervan naar recyclingbedrijven. Transport-onzekere batterijen worden vervoerd in speciale verpakkingen om te zorgen dat de veiligheid onderweg is gewaarborgd. In 2020 heeft de inzamelaar waarmee ARN samenwerkt, geïnvesteerd in deze transport-onzekere verpakkingen. Inmiddels kan hiermee elk formaat batterij veilig worden opgehaald. In 2021 was 7 procent van de inzamelingen een transport-onzekere batterij. De overige 93 procent van de batterijpakketten en batterijmodules die zijn ingezameld, was transport-zeker.
ARN Beheerplan
De verplichtingen die importeurs van voertuigen met aandrijfbatterijen hebben, kunnen collectief worden ingevuld. De importeurs kunnen zich hiervoor aansluiten bij het ARN Beheerplan. Alle auto-importeurs doen mee voor de opgave van startbatterijen. Voor aandrijfbatterijen is deelname vrijwillig. Deelnemende automerken dragen voor aandrijfbatterijen een beheerbijdrage af aan ARN als het voertuig op de markt wordt gebracht. Deze beheerbijdrage is bedoeld om te voorzien in de toekomstige kosten voor inzameling en verwerking van de batterij. Daarnaast draagt ARN zorg voor rapportage aan de overheid.
De hoogte van de beheerbijdrage wordt jaarlijks vastgesteld. Janet Kes, manager Batterijen van ARN: “De berekening van de hoogte van de beheerbijdrage baseren we onder meer op een voorspellingsmodel dat we in 2020 hebben ontwikkeld. In het model zitten de parameters die van invloed zijn op de verwachte hoeveelheid batterijen en het moment waarop de batterijen moeten worden ingezameld en gerecycled. Maar er wordt ook rekening gehouden met de verwachte prijsontwikkelingen voor verwerking in de toekomst. Daarbij is de levensduur van de batterij van belang, maar ook hoeveel batterijen er op de markt komen, wat ze wegen en hoeveel voertuigen er worden geëxporteerd. Het model helpt ons om de komende periode zo goed mogelijk te voorspellen zodat wij op die manier ook de komende jaren aan onze verplichtingen kunnen voldoen.”
De verlaging van de beheerbijdrage van het afgelopen jaar was met name mogelijk door een verwachte langere levensduur van de batterij en een toekomstige kostendaling voor verwerking.
Hoewel er nog geen faciliteit voor batterijrecycling in Nederland operationeel is, zijn er veel partijen die iets op poten willen zetten. Als ARN zijn we met meerdere partijen in gesprek om mogelijk ook in de toekomst samen te werken
Janet Kes
Manager batterijen ARN
‘Second use’-toepassing
Batterijen die via autodealerbedrijven worden ingezameld, hebben voor gebruik in een auto een ‘end-of-life’-status. Dat wil niet zeggen dat ze daarmee helemaal niet meer kunnen worden gebruikt. Dergelijke energiebronnen kunnen vaak nog heel geschikt zijn voor stationaire energieopslag. Bedrijven met een rechtsoordeel einde-afvalstatus geven een tweede leven aan batterijen, bijvoorbeeld als energiebron voor verlichting van een landingsbaan of voor seinen en wissels van het spoor. Deze vorm van hergebruik noemen we ‘second use’. Van de 127.537 kilogram aan batterijen en modules van batterijen die in 2021 werden ingezameld, kreeg 68.072 kilogram inmiddels een ‘second use’-toepassing. Dat is ruim 53 procent van het totaal.
Iets minder dan de helft van alle in 2021 via ARN ingezamelde batterijen werd dus niet hergebruikt en is verantwoord gerecycled. Net zoals de techniek in elektrische auto’s zelf zich blijft ontwikkelen, zo worden ook doorlopend nieuwe manieren gevonden om de grondstoffen uit de hoogwaardige aandrijfbatterijen van die auto’s zo goed én verantwoord mogelijk terug te winnen. Lees meer over die jongste recyclingtechnieken in de publicatie Batterijrecycling: de stand van zaken.
Wet- en regelgeving 2023
Naar verwachting publiceert de Europese Commissie in 2023 vernieuwde regelgeving. De eisen voor de producentenverantwoordelijkheid worden hierin flink uitgebreid. Daarnaast zal de richtlijn naar verwachting worden omgezet in een verordening. Die is rechtstreeks werkend en daarmee gelijk voor alle lidstaten in de EU. In de verordening komt een nieuwe categorie voor EV-batterijen met specifieke eisen. Enerzijds wordt de verplichte recyclingefficiency van afgedankte batterijen verhoogd, anderzijds komen er verplichtingen om in nieuwe batterijen gerecyclede materialen toe te passen. Om de batterij goed te kunnen monitoren, wordt ook gesproken over een ‘battery passport’, waarin alle noodzakelijke gegevens van de batterij centraal worden geregistreerd. Daarbij kun je denken aan de samenstelling en de CO₂-footprint.
De huidige registratie van de batterijen – een wettelijke plicht – die in een voertuig zitten en op de markt worden gebracht, verloopt goed. De deelnemende importeurs registreren dat in myBatbase, het opgaveportaal van Stibat. Daarin worden naast de startbatterijen en aandrijfbatterijen ook gelijk de draagbare batterijen in een voertuig opgegeven. Tegenwoordig is dat een tijdrovende klus, omdat er op steeds meer plekken batterijen worden toegepast.
Gesprekken met nieuwe recyclingpartners
“Hoewel er nog geen faciliteit voor batterijrecycling in Nederland operationeel is, zijn er veel partijen die iets op poten willen zetten”, vertelt Janet Kes. “We zijn bij ARN met meerdere partijen in gesprek om mogelijk ook samen te werken.” Kes geeft aan dat ARN met het oog op risicospreiding uiteindelijk met ten minste twee partijen in zee zal gaan. “Het heeft zich nog niet afgetekend welke aanbieders dat zullen zijn, omdat de aanpak en fasering van de start-ups van elkaar verschillen. Waar de ene partij nog in de voorbereidingsfase zit, is de andere al bezig met de vergunningsaanvraag en locatie.” Ze verduidelijkt dat het voor ARN vanuit efficiency van belang is dat er ook een verwerker in Nederland komt. “Voor ons is het dan beter te monitoren; daarnaast is er ook efficiency te behalen in transportbewegingen.”
Alleen al in 2021 is het aantal stekkerauto’s flink gegroeid. Op 31 december telde ons land 252.635 volledig elektrische auto’s, bijna twee keer zoveel als in 2020. In diezelfde periode groeide het aantal plug-in hybrides met bijna 40 procent, tot 140.014 voertuigen, blijkt uit cijfers van de RDW. Met deze volumes is zeker dat het aantal batterijen dat in de toekomst gaat worden afgedankt zal toenemen, maar wanneer dat precies zal gebeuren, is nog even de vraag. ARN is zich via de gesprekken in de markt in ieder geval intensief aan het voorbereiden op wat er komen gaat.
Feiten en cijfers
Hier vindt u de exacte cijfers rondom batterijen.
Bijvoorbeeld hoeveel batterijen en modules er in 2021 zijn ingezameld.
Sustainable Development Goals
Voor het vierde jaar legt ARN zichzelf langs de meetlat van de Sustainable Development Goals (SDG’s) met in het achterhoofd het motto ‘lean and green’. De hiernaast afgebeelde, gekleurde SDG’s zijn specifiek van toepassing op de inhoud van deze pagina.
